Sağlık Bakanlığı, binlerce aktif kimyasal madde içeren bitki çaylarının kontrolsüz kullanımına karşı yeni bir düzenleme için düğmeye bastı. Doğal tedavi ya da takviye amacıyla yaygın şekilde tüketilen bu ürünlerin, özellikle uzun süreli ve yüksek dozda kullanıldığında ciddi sağlık sorunlarına yol açabileceği belirtildi. Bakanlık, bitki çaylarının yalnızca onaylı olarak ve eczaneler aracılığıyla satılmasını sağlamayı amaçlıyor.
Rastgele tüketilen bitki çaylarında büyük tehlike
Aksaray’da yaşanan bir olay, tehlikenin boyutlarını gözler önüne serdi. 24 yaşındaki bir kadın, zayıflamak amacıyla kullandığı poşet bitki çayları nedeniyle akut karaciğer yetmezliğine girerek nakil olmak zorunda kaldı. Bu vaka, özellikle zayıflama amacıyla rastgele tüketilen bitki çaylarının halk sağlığı açısından oluşturduğu riski bir kez daha gündeme taşıdı.
“Bazı maddeler genetik yapıyı dahi bozabiliyor”
Türkiye gazetesinden Esma Altın’ın haberine göre, Türkiye İlaç ve Tıbbi Cihaz Kurumu (TİTCK) Başkanı Prof. Dr. Ahmet Ayar, geleneksel bitkisel tıbbi ürünlerin ruhsatlandırılması sürecinde olduklarını açıkladı. Ayar, “Bu ürünlerin denetimsiz biçimde piyasaya sunulması, sinir sistemi ve damar yapısı üzerinde geri dönüşü olmayan hasarlara yol açabiliyor. Bazı maddeler genetik yapıyı dahi bozabiliyor” dedi. Kurumun şu ana dek 190 tıbbi bitki için monograf hazırladığı, bu çalışma sayesinde ürünlerin kalitesinin ve standardizasyonunun sağlanmasının amaçlandığı belirtildi.
Bitki çaylarının bilimsel adlandırmalarla tanıtılması önemli
Başkent Üniversitesi Eczacılık Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Ahmet Başaran ise, bitki çaylarının bilimsel adlandırmalarla tanımlanmasının hayati önemde olduğunu söyledi. Avrupa’da, benzer isimlere sahip ancak farklı etkiler gösteren bitkilerin karıştırılması sonucu yaşanan ölümleri hatırlatan Başaran, “Belçika’da Stephania tetrandra yerine yanlışlıkla kullanılan Aristolochia fangchi bitkisi nedeniyle 104 vakadan 30’u ölümle sonuçlandı” bilgisini paylaştı. Türkiye’de ise papatya, kantaron, kekik gibi yaygın kullanılan bitkilerin dahi yüksek dozda tüketilmesinin ciddi organ hasarlarına yol açabileceğine dikkat çekti.
Eczane dışından alınan ürünlere dikkat
Uzmanlar, özellikle internetten ya da merdiven altı üreticilerden alınan ürünlerin denetimden yoksun olması nedeniyle sağlık açısından büyük risk taşıdığını belirtiyor. Vatandaşlara yalnızca Sağlık Bakanlığı onaylı ve eczanelerde satışı yapılan bitki çaylarını kullanmaları çağrısı yapılıyor. Zayıflama, detoks ya da bağışıklık güçlendirme gibi vaatlerle satılan kontrolsüz ürünlerin geri dönüşü olmayan sağlık sorunlarına neden olabileceği uyarısı yineleniyor.