HÜSEYİN GÖKÇE/ANKARA
İşletmeler yönünden nasıl sonuçlar doğuracağı halen tartışılan enflasyon düzeltmesi konusunda, muhasebe çevrelerinde yeni bir tartışma daha başladı. Yeni tartışmanın kayağı mevzuattaki uyumsuzluk. Vergi Usul Kanunu’nda 2022 yılında yürürlüğe giren bir madde ile (geçici 33) enflasyon düzeltmesi sonucu oluşacak geçmiş yıl kârlarının vergiye tabi tutulmayacağı hükme bağlanmıştı. Yasada böyle bir hüküm bulunmasına rağmen VUK 555 numaralı tebliğ ile 2023 yılı enflasyon düzeltmesi geçmiş yıl kârları hesabında yer alan kârın dağıtıma konu edilmesi halinde şirketin yüzde 25 oranında kurumlar vergisi, kârı alan kişinin ise gerçek kişi olması halinde yüzde 15 gelir vergisine tabi olacağı öngörülüyor. Yasa ile tebliğ arasında uygunsuzluk bulunduğunu belirten Yeni Ekonomi Danışmanlık kurucu ortağı YMM Nazmi Karyağdı, enflasyon düzeltmesi sonucu oluşan geçmiş yıl kârlarının vergisiz olarak dağıtılabilmesi gerektiğini bildirdi.
EKONOMİ’ye değerlendirmede bulunan Nazmi Karyağdı, geçen yıl kurum kazançlarının önceki yıllardaki gibi önemli bir büyüme gösteremediğini belirterek, “Hatta çok sayıda şirkette faaliyetlerin zararla sonuçlanmış olması, yüksek kredi faiz oranları ve kaynak kıtlığı nedeniyle finansmana erişimde yaşanan zorluklar firmaları doğal olarak bilançolarına yönlendirdi” dedi. Karyağdı, özellikle grup şirketlerinde; bir firmada zarar oluşurken diğer firmada geçmiş yıllardan gelen kârlar olabildiği gibi, bir firmada finansmana erişimde sıkıntı yaşanırken diğer firmalara dağıtılmamış ciddi tutarda geçmiş yıllar kârları olabildiğine dikkat çekti. Karyağdı şu bilgeleri paylaştı: “Bu durumda olan firmalar finansman sağlamak amacıyla bir kısım gayrimenkullerini, iştirak hisselerini nakde çevirme yoluna gidebildiği gibi bilançoların pasifinde yer alan geçmiş yıl kârları ve yedek akçelerini de değerlendirme kapsamına alıyorlar.”
VUK Geçici 33. madde: Geçmiş yıl kârı vergiye tabi değil
Yasal koşulların gerçekleşmesi nedeniyle 2021 yılında yeniden uygulanması gereken enflasyon düzeltmesinin VUK geçici 33’üncü madde ile 2023 sonuna ertelendiğini hatırlatan Nazmi Karyağdı, “Firmalar, 31 Aralık 2023 tarihli bilançolarını enflasyon düzeltmesine göre düzenlediklerinde, parasal olmayan kıymetleri/kaynakları 2004’ten itibaren düzeltme işlemine tabi tutmuş oldular. Enflasyon düzeltmesinden kaynaklanan kâr/zarar farkı geçmiş yıllar kâr/zararı hesabında gösterildi. Bu şekilde tespit edilen geçmiş yıl kârının vergiye tabi tutulmayacağı, geçmiş yıl zararının da zarar olarak kabul edilmeyeceği VUK’un Geçici 33. maddesinde hükmolundu” diye konuştu.
555 Nolu Tebliğ: Geçmiş yıl kârına yüzde 25 vergi var
Karyağdı, 555 seri no.lu Vergi Usul Kanunu Genel Tebliğine konulan bir hükümle birlikte 2023 yılında yapılan enflasyon düzeltmesi sonucu oluşan ve bilançoda “Geçmiş Yıllar Kârları Hesabı”nda yer alan kârın dağıtıma konu edilmesi halinde şirketlerin hem %25 oranında kurumlar vergisi hem de kâr payını elde eden kişinin gerçek kişi ortak olması durumunda %15 oranında gelir vergisi kesintisi yapılması sonucu ortaya çıktını belirtti.
“Tebliğdeki ilgili hükmün kaldırılması gerekir”
Genel Tebliğdeki bu düzenlemenin, Geçmiş Yıllar Kârlarının sonraki yıllarda (Örneğin 2024’te) ortaya çıkan zararlardan da mahsup edilmesini engellediğini belirten Nazmi Karyağdı, “Bu durumdaki firmaların bilançosunda geçmiş yıllar kârları varken cari yılın zararını bunlarla kapatma imkanı da ortadan kaldırılmaktadır” değerlendirmesinde bulundu.
Tebliğdeki yorumun yasal dayanak açısından sıkıntılı olduğunu ve genişletici bir yorum yapıldığını kaydeden Karyağdı, VUK geçici 33’üncü maddesinin ise dağıtılsın/dağıtılmasın enflasyon düzeltme kârının hiçbir şekilde kurumlar vergisine tabi tutulamayacağını belirttiğini aktardı.
Ankara YMM’nin mevzuatla ilgili komisyonunun da bu yönde yorumu bulunduğuna vurgu yapan Karyağdı, sorunun çözümü için tebliğdeki geçmiş yıl kârlarının başka hesaba naklinde veya işletmeden çekilmesi halinde gelir ve kurumlar vergisine tabi tutulacağına ilişkin hükmünün kaldırılması gerektiğini aktardı.